muhabirinin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerinden  derlediği bilgilere göre, cari işlemler hesabı, martta 589 milyar dolar açık  verirken, 12 aylık cari açık 12 milyar 829 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti.  Böylece yıllıklandırılmış cari açık, Aralık 2009'dan bu yana en düşük seviyesine  gerilemiş oldu. Hükümetin aldığı bir dizi tedbirler ve ekonomideki dengelenme  süreci çerçevesinde cari açık kademeli olarak azaldı.

Ekonomistler, nisan ayında da cari açıktaki gerilemenin devam ederek  yıllıklandırılmış açığın 10 milyar doların altına ineceği öngörüsünde bulunuyor.

Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, konuya ilişkin  yaptığı değerlendirmede, martta son 12 aylık cari açığın 12,8 milyar dolarla  (GSYH'ye oranla yüzde 1,7) belirgin şekilde gerilediğini söyledi.

Nisan ayı  gümrük dış ticaret öncü verilerinin, geçen yıla göre çok  daha düşük dış açığa işaret ettiğini belirten Bürümcekçi, "Bu gelişme son 12  aylık cari açığın 9 milyar dolar civarına gerileyebileceğini de  düşündürmektedir." dedi.

Bürümcekçi, manşet verideki bu gelişmenin yanı sıra cari dengenin  temel eğilimi açısından takip edilen enerji dışı cari dengenin 25,7 milyar dolar  fazlaya, enerji ve altın dışı (çekirdek) cari dengenin ise 32 milyar dolar  fazlaya yükseldiğini kaydetti.

Türkiye ekonomisinin güçlü büyüme (daralma) dönemlerinde manşet ve  çekirdek açıkta belirgin artış (azalış) eğilimi görülmesinin doğal olduğunu ifade  eden Bürümcekçi, "Nitekim son bir yıl içinde ekonomik aktivitede önce durgunluk,  sonra da resesyon yaşanması ile enerji ve altın dışı açıkta artış eğiliminin  tersine döndüğü net olarak gözlenmektedir. Cari açıkta mart ayında gözlenen  iyileşmede, dış ticaret açığının geçen yıldan düşük açık ve hizmetler dengesinin  yüksek fazla vermesi ana etken oldu. Finansman tarafında, cari açık ve net  hata-noksan çıkışının finanse edilememesi nedeniyle resmi rezervlerde 5,7 milyar  dolar azalış gözlendi." şeklinde konuştu.

Bürümcekçi, cari dengedeki iyileşmenin en azından 2019'un ilk  yarısının sonuna kadar devam edebileceğini söyledi.

Cari açığı artıran faktörlerin başında gelen enerji ticaretindeki  gelişmelerin devam edip etmeyeceğinin kritik olduğuna dikkati çeken Bürümcekçi,  petrol fiyatlarının son dönemdeki toparlanma ile 2018 yılı ortalamasına (72  dolar) yaklaşmasının cari açığı azaltıcı etkinin gözlenmeyeceğini düşündürdüğünü  kaydetti.

Bürümcekçi, 2019 sonu tahminini 10 milyar dolar açığa revize ettiğini,  bu tahminin üzerindeki risklerin aşağı yönde devam ettiğini belirtti.

"Cari açıktaki düşüş ilk yarıda devam edecek"

Halk Yatırım Araştırma Direktörü Banu Kıvci Tokalı da yıllık cari  açığın şubat sonundaki 17 milyar dolardan 12,8 milyar dolara gerilediğini  hatırlatarak, "Nisan ayına ilişkin dış ticaret verileri de yıllık açıktaki  gerilemenin devam ederek 8-10 milyar dolar civarına inebileceği yönünde." dedi.

Tokalı, hem kur hem de talep gelişmelerine ek olarak, ihracatı  destekleyici yeni program anlayışı, ılımlı enerji fiyatları ve baz etkisi  doğrultusunda, yıllık cari açıktaki düşüşün özellikle yılın ilk yarısında hızla  devam edeceğini söyledi.

12 aylık cari açığın 5-10 milyar dolar bandına kadar inebileceği  tahmininde bulunan Tokalı, "Yılın ikinci yarısında ise yeniden dengelenme  sürecinin belirginleşmesi ve baz dezavantajı ile yılı 19 milyar dolar civarında  tamamlayabileceğini tahmin ediyoruz. Bu durumda da 2017 sonunda yüzde 5,6  düzeyinde olan ancak 2018 yılını yüzde 3,6 seviyesinde tamamlayan cari açık  oranı, 2019 sonunda yüzde 2,6'lar seviyesine kadar inebilir." diye konuştu.

Tokalı, mart ayı cari dengedeki iyileşmeyi destekleyen gelişmelerde;  dış açıktaki sert düşüş, turizm gelirlerinde yıllık artış, navlun gelirlerindeki  iyileşme ve dış borç faiz ödemelerindeki azalış gibi unsurların etkili olduğunu  vurguladı.

Doğrudan yatırımlarla ilgili kâr transferleri ve portföy yatırımlarına  ait giderlerdeki artışın ise cari açıktaki düşüşü sınırlandıran unsur olduğunu  belirten Tokalı, çekirdek dengenin ise mart ayında da fazla vermeyi sürdürdüğünü,  yıllık çekirdek fazlanın mart ayında 32 milyar dolar seviyesinde gerçekleştiğini  kaydetti.

"Cari işlemler hesabı ilk çeyrekte 1,9 milyar dolar açık verdi"

Deniz Yatırım Stratejisti Orkun Gödek ise cari işlemler hesabının mart  ayında piyasa beklentisi olan 1 milyar dolar açık rakamının gerisinde kalarak 589  milyon dolar düzeyinde gerçekleştiğini, böylece yılın ilk çeyreğinde toplam açık  rakamının 1,9 milyar dolar olduğunu, söz konusu rakamın 2018'in aynı döneminde  16,2 milyar dolar düzeyinde bulunduğunu söyledi.

Gödek, resmi rezervlerin mart ayında 5,7 milyar dolar azalırken, ilk  çeyrekte 635 milyon dolar arttığını belirtti.

Son 12 ay içerisinde resmi rezervlerin performansının 9 milyar dolar  azalış şeklinde gerçekleştiğini kaydeden Gödek, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Hesaplamalarımıza göre, son 12 ay içerisinde enerji ithalatı hariç  cari işlemler hesabı 30,8 milyar dolar fazla verirken, parasal olmayan altın  hariç kalem ise 3,9 milyar dolar açık verdi. Parasal olmayan altın ve enerji  ithalatı hariç kalem ise 32 milyar dolar fazla verdi. Açıklanan verilerden  yaptığımız çıkarım, ekonomik ivmedeki zayıflamanın cari işlemler hesabı  performansı üzerinde ilk çeyrekte açık rakamının daralması şeklinde devam ettiği  şeklinde. İhracat ve turizm kalemlerindeki olumlu performans genel denge  açısından olumlu yansımalara neden oluyor. Öte yandan, bize göre çekirdek  kalemlerdeki artı verme durumunun ciddi yüksek seviyelere ulaşması ekonomik  aktivitedeki azalışla paralel. Azalan ithalat başlıca faktör..."