Suriye'nin İdlib ilinde göç verilerine ilişkin çalışmalar yürüten Suriye Müdahale Koordinatörlüğü Müdürü Muhammed Hallaj'dan alınan bilgiye göre, Esed rejimi ve destekçilerinin askeri operasyonlarının durması ve ateşkes sağlanmasıyla daha önce göç etmek zorunda kalan sivillerin evlerine dönüşü devam ediyor.

Ateşkesin ardından geçen son 2,5 ay sürede yaklaşık 54 bin 271 aileden oluşan 271 bin 356 bin sivil, İdlib ili ve kırsalı ile Halep kırsalındaki yerleşimlere geri döndü.

Evlerine dönenler, sivil toplum kuruluşlarının yardımlarına halen büyük ölçüde ihtiyaç duyuyor.

Sivillerin döndükleri yerlerde patlamamış bomba kalıntılarına da dikkat etmeleri gerekiyor.

Kalabalık kamplar, derme çatma çadırlar ya da arazilerde barınmanın zorluğu ile yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) yayılma riski, sivilleri, ateşkesin sağladığı güvenli ortamdan istifade ederek evlerine dönmeye teşvik ediyor.

Öte yandan Esed rejimi ordusu ve İran destekli terörist gruplardan oluşan rejim güçlerinin karadan ilerlemesiyle evleri bu güçlerin kontrolündeki bölgelerde kalan siviller ise tüm zorluklara rağmen Türkiye-Suriye sınır hattındaki kamplarda yaşamlarına devam etmeyi tercih ediyor.

Ateşkesin sürmesi halinde daha fazla sivilin evlerine dönmesi bekleniyor.

İDLİB'DE DURUM
Türkiye, Rusya ve İran'ın katıldığı, 4-5 Mayıs 2017'deki Astana toplantısında, İdlib ve komşu illerin (Lazkiye, Hama ve Halep vilayetleri) bazı bölgeleri, Humus ilinin kuzeyi, başkent Şam'daki Doğu Guta ile ülkenin güney bölgeleri (Dera ve Kuneytra vilayetleri) olmak üzere 4 "gerginliği azaltma bölgesi" oluşturuldu. Ancak rejim ve İran destekli teröristler, ateşkes ilanıyla durumun muhafaza edilmesinin kararlaştırıldığı 4 bölgeden 3'ünü Rusya'nın hava desteğiyle ele geçirdi ve İdlib'e yoğunlaştı.

Rejim güçlerinin Eylül 2018'de askeri yığınağına hız vermesi üzerine Türkiye ve Rusya, 17 Eylül 2018'de ateşkesi güçlendirmek için Soçi'de ek mutabakata vardı. Saldırılarına kısa bir süre ara verdikten sonra yeniden başlayan rejim güçleri, Mayıs 2019'da bölgeyi tümüyle ele geçirmek için kara operasyonu düzenledi.

Rejim ve destekçileri bu çerçevede İdlib'in önemli ilçelerinin yanı sıra güneyi ve güneydoğusu, Hama'nın kuzey ve doğu kırsalı ile Halep'in güney ve batı kırsalında çok sayıda yerleşimi ele geçirdi. Soçi mutabakatından bu yana rejim ve destekçilerinin İdlib'e saldırılarında 1800'den fazla sivil can verdi.Ocak 2019'dan itibaren yaklaşık 2 milyon sivil göç etti.

Türkiye ve Rusya, 12 Ocak 2020'de ateşkesin başlaması için mutabık kaldı ancak Esed rejimi ve müttefikleri, ateşkesi hiçe sayarak İdlib'deki saldırılarını sürdürdü. Bunun üzerine Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 5 Mart'ta Rusya'nın başkenti Moskova'da yeni bir mutabakat sağladı. Son ateşkes 6 Mart 2020 saat 00.01'den itibaren yürürlüğe girdi. Rejim güçlerinin zaman zaman ihlallerine rağmen, ateşkese büyük ölçüde riayet ediliyor.