Pelvik kas egzersizlerinden yararlanabilecek iki farklı grubun olduğunu anlatan Prof. Dr. Tufan Tarcan, “Pelvik kas egzersizlerinden, stres tipi ve aşırı aktif mesane nedeniyle idrar kaçırma sorunu yaşayanlar yararlanabilir. Stres tipi idrar kaçırma, kasların zayıflaması sonucu kişinin aniden karın içinde basınç hissetmesi ve hareket ederken, öksürürken idrarını kaçırmasıdır. 

Stres tipi idrar kaçıran kişilerde pelvik taban kas egzersizleri büyük önem taşımaktadır. Egzersizlerden yararlanabilecek diğer grup ise aşırı aktif mesaneye sahip kişilerdir. Aşırı aktif mesane tipi idrar kaçırma, ani sıkışma hissi ile kendini hissettiren ve herhangi bir nörolojik, hormonal ya da anatomik nedeni olmayan ancak açıklanamayan iyi huylu bir durumdur. 

Aşırı aktif mesane sonucu idrar kaçırma sorunu yaşayan kişilerin ilk yapması gereken şey yaşam tarzını değişirmek ve bir diyet uygulamaktır. Ancak bunlarla beraber pelvik taban kas egzersizleri de bu kişiler için büyük önem taşımaktadır. 

Pelvik taban kas egzersizleri idrar sorununu çözmese bile azaltabilir!

Bu kişilerin dışında farklı nedenlerden idrar kaçırma sorunu yaşayan ya da idrar kaçırma sorunu olmayan kişilere de pelvik taban kas egzersizleri önerilmektedir. Çünkü egzersizler herkeste sorunu tamamen çözmese bile idrar kaçırma seviyesinde azalma sağlayabilir ve pelvik taban egzersizlerinin kişilere doğru yapıldığı sürece hiçbir yan etkisi, zararı bulunmaz. 

Pelvik taban egzersizleri ile sadece idrar kaçırma sorununu engellemek ve pelvik tabanı kuvvetledirmek hedeflenmemektedir. Gençlerde ve çocuklarda daha sık görülen pelvik kasların gevşememe sorunu mesanenin tam olarak boşalmamasına yol açarak idrar yolu enfeksiyonlarına neden olmaktadır. Bu sorunu yaşayan kişilerde ise pelvik taban egzersizleriyle pelvik tabanın gevşetilmesi hedeflenir. 

Pelvik taban kas egzersizlerine idrar kaçırma sorunu görülmeden de başlanabilir

Pelvik taban egzersizleri sadece idrar kaçırma sorunu yaşayan kişilerde değil, idrar kaçırma sorunu yaşamayan kişiler içinde çok önemlidir. Ancak pelvik taban kas egzersizinin başarılı olabilmesi için bazı kuralları vardır. İlk olarak bu egzersizler profesyonel kişilerin gözetiminde yapılmalıdır. Çünkü pelvik taban kasları dışarıda kolay görünebilen kaslar değildir ve doğru kasın çalışıp çalışmadığını anlamakta zordur. Bu nedenle egzersizleri doğru kişilerden doğru bir şekilde öğrenmek şarttır. Pelvik taban egzersizlerinin başarısını etkileyen bir diğer etken ise kişinin uyumudur. Biraz uzun soluklu, sabır gerektiren bir tedavidir ve devamlılık gerektirmektedir.” dedi.

Kabızlık pelvik taban kaslarına zarar verebilir!

Pelvik taban kaslarının gevşeyemediği ya da yeterli ölçüde kasılamadığı her iki durumda organ problemlerine, idrar kaçırmaya, cinsel ilişki sırasında ağrı veya pelvik ağrıya sebep olabileceğini belirten Uzman Fizyoterapist Ayça Aklar Çörekçi ise, pelvik kasların mesane ve bağırsak boş iken aktif olması ve dolduğunda boşaltıma izin verecek ölçüde gevşemesi gerektiğinin altını çizdi.
Pelvik taban kaslarında meydana gelen problemlerin çok farklı şikayetleri beraberinde getirebileceği için tedavide farklı disiplinlerin bir arada çalışması gerektiğini söyleyen Uzman Fizyoterapist Ayça Aklar Çörekçi, “Pelvik taban kaslarının zayıf olduğu durumlar, bu kasların idrar yolları üzerindeki kapatma etkisi ortadan kalkacağından, öksürme veya hapşırma sırasında idrar kaçırma şikayetlerine sebep olabilir.

Erkeklerde prostat sıkıntılarına bağlı olarak gelişebilir. Kabızlık sebebi ile dışkılama sırasında ıkınmak da yine pelvik taban kaslarının zayıflamasına neden olabilir. Pelvik taban kaslarındaki zayıflık daha ileri boyutlara vardığında ise mesane, rahim veya bağırsakta sarkma gibi sorunlara yol açabilir.

Günlük aktiviteler de pelvik kaslara zarar verebilir

Fizyoterapi açısından amaç bu kasların uyum içinde çalışabilmesini sağlamaktır. Pelvik taban rehabilitasyonunda kas eğitiminin öncesinde hastalara davranışsal tedavilerin önemi anlatılır, çünkü gün içinde tekrarlayan şekilde karın iç basıncını arttıracak ağır kaldırma gibi aktiviteler pelvik taban kaslarının zayıflamasına yol açabilir. Bu sebeple, hastalara pelvik taban kaslarını çalıştırmayı öğrettikten sonra bu kasları, günlük yaşam ya da iş hayatlarında ihtiyaç duydukları pozisyonlar esnasında nefes ile birlikte kullanmaları tavsiye edilir. Pelvik taban kaslarının fazla aktif olmasından kaynaklanan problemlerde gevşeme, kas zayıflığına bağlı durumlarda ise kuvvetlendirme eğitimi verilmelidir. 

Pelvik taban kas egzersizleri hekim tarafından koyulan teşhise ve uygulama nedenine göre farklılık göstermektedir. Pelvik taban kas kuvveti organların pelvis boşluğu içindeki desteği açısından önemli olduğu gibi mesane ve bağırsağın tam olarak boşalması için yeterli ölçüde gevşemesi gerekmektedir. Kas kuvvetlendirme egzersizlerinin amacı pelvik taban kaslarının organları yukarı kaldırma ve destekleme özelliğini yeniden kazandırmaktır.  Gevşeme egzersizleri ise mesane ve bağırsakların tam boşalmaması, pelvik ağrı ve kabızlık durumlarında hastaya öğretilmelidir. Kuvvetlendirme ve gevşeme egzersizleri diyafram solunumu ile birlikte uygulandığında karın iç basıncının dengelenmesine ve pelvik taban kaslarının daha uyum içinde çalışmasını sağlar.

Pelvik taban kas egzersizleri en iyi oturma poziyonunda uygulanır

Pelvik taban kas eğitimi birçok farklı pozisyonda uygulanabilmektedir. Ancak, egzersizler pelvik tabanı çalıştırmanın en iyi hissedileceği oturma pozisyonunda, eller dizler üzerinde destekli ve uyluklar hafif yana açık olacak bir şekilde uygulanmaya başlanmalıdır. Egzersizi doğru uygulamak için öncelikle pelvik taban kaslarını kalça ve uyluk kaslarından ayrı olarak hissetmek ve çalıştırmak gerekmektedir. Pelvik taban kasları yavaş ve hızlı kasılan kas tiplerinden oluştuğundan egzersizin hem yavaş hem de hızlı kasılmalarla tekrarlanması önem arz etmektedir.

Yavaş kasılmalar esnasında hastadan; pelvik taban kaslarını aşağıdan yukarıya ve arkadan öne doğru yavaşça kasıp (sanki idrarını tutmaya çalışır gibi) bu pozisyonda birkaç saniye aynı kuvvetle tutması istenir. Hızlı kasılmada ise pelvik taban kaslarını, birbirini takip edecek şekilde hızlıca kasması ve gevşetmesi öğretilir. Egzersizlerin etkinliği için bir set 10 adet yavaş ve hızlı kasılmadan oluşacak şekilde her gün birkaç kez tekrarlamaktır. Oturma pozisyonunda yeterli kuvvet ve gevşeme oluştuktan sonra ayakta durma, diz çökme ve ağırlık kaldırırken aynı şekilde kaslarını çalıştırması istenir.

Pelvik taban egzersizleri, düzenli uygulandığında hastaların idrar/gayta kaçırma ve pelvik ağrı şikayetlerinde iyileşme sağlayabileceği gibi cinsel fonksiyonların düzelmesinde de etkilidir. Ayrıca, pelvik taban kaslarının etkili gevşemesinin ve uyumlu çalışmasının normal doğumu kolaylaştıracağı düşünülmektedir.” dedi.