Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) koronavirüs salgınından çocukların psikolojisinin olumsuz etkilenmemesi için, ailelere yönelik “Salgın hastalık dönemlerinde psikolojik sağlığımızı korumak” başlıklı 11 maddelik bir rehber hazırladı. Rehberde, salgın nedeniyle çocukların kendileri, aileleri ve sevdikleri için endişe, kaygı, panik ve korku yaşadığı belirtilerek, “Çocuklar, medya, sosyal medya ya da internet üzerinden salgınla ilgili haberleri izlemekte, tartışmalara kulak misafiri olmakta, alınan önlemleri gözlemlemekte ve ev içindeki değişikliklere tanık olmaktadırlar. Yetişkinler, çocukların ne zaman yardıma ihtiyaçları olduğunu anlamakta zorlanabilirler” denildi.

Stres tepkileri

Rehberde, beş yaş ve altındaki çocuklarda bu süreçte ebeveynlerin yanından hiç ayrılmak istememe, sürekli ağlama, karın ya da baş ağrısı, yeniden parmak emme ya da geceleri altını ıslatma, oyunlarda sürekli salgın hastalığı canlandırma, sürekli salgına dair abartılı hikâyeler anlatma; 6-11 yaş arasındaki çocuklarda dikkatini verememe, içine kapanma, kâbus görme, uyumak istememe, asılsız korkular geliştirme; 12-18 yaş arasındaki çocuklarda ise uykusuzluk, salgın hastalığı hatırlatıcı ortamlardan kaçma, koronavirüs hakkında konuşmaktan kaçınma, tütün, alkol ya da madde kullanmaya başlama gibi stres tepkileri ortaya çıkabileceği bildirildi. Söz konusu tepkilerin şiddeti ve yoğunluğunun çocuktan çocuğa değişebileceği vurgulanan rehberde, koronavirüs riski sürecinde çocuklara yardımcı olmak için ailelere önerilerde bulunuldu.

İşte bakanlığın önerdiği 11 madde

1 Bilgi edinin: Koronavirüs hakkında doğru kaynaklardan bilgi alın. Kaynağı belli olmayan ya da alanında yetkin olmayan kişi ve kurumlar tarafından sunulan bilgilere itibar etmeyin.

2 Dinleyin: Çocuğunuzu dinleyin. Yaşananlar hakkında konuşmamak, çocuklarınızın yanlış bilgi edinmelerine ve yoğun kaygı yaşamalarına neden olabilir. Okul çağındaki çocuklarınıza ‘Arkadaşların koronavirüs hakkında konuşuyorlar mı?’ gibi sorular sorabilirsiniz. Bu sayede çocuklarınızın neler bildiklerini öğrenebilir ve yanlış bilgileri düzeltme imkânı bulabilirsiniz.

3 İzin verin: Çocukların sorularına gerçeğe uygun, somut, içten ve kısa cevaplar vermeye çalışın. Çocukların sormadıkları sorular üzerine gerekmedikçe açıklama yapmayın.

4 Normalleştirin: Çocuklar hasta olup olmayacakları ya da hasta olurlarsa başlarına ne geleceği konusunda endişe yaşayabilirler. Uygun bir zamanda, koronavirüs riski altında yaşanan stres, kaygı, korku ya da üzüntü gibi duyguların normal olduğunu anlatın. Yaşadıkları duyguların geçici olduğunu belirtin. Koronavirüs ile ilgili haberler ya da çevrenizde olup bitenler hakkında aşırı kaygılı görünmemeye dikkat edin.

5 Güven verin: Güvende olduklarına dair çocuklarınıza moral verin. Hem sizin hem de diğer yetişkinlerin meydana gelebilecek olası tehlike ve risklerden onları korumak için gerekli önlemleri aldığınızı hatırlatın.

6 Rahatlatın: Her zamankinden biraz daha fazla ilgi, yakınlık ve şefkat gösterin. Çocuğunuza samimi bir şekilde onu sevdiğinizi söyleyin.

7 Koruyun: Çocukların günlük aktivitelerini korumak çok önemlidir. Çocuklarınızın yemek, oyun ya da uyku saatlerinin değişmemesine özen gösterin. Çocuklarınızın televizyon, sosyal medya ya da internet üzerinden sürekli olarak koronavirüs ile ilgili haber ya da tartışma ortamlarına girmelerine izin vermeyin.

8 Birlikte vakit geçirin: Çocuklarla birlikte yemek hazırlamak, ev içinde hep beraber çeşitli oyunlar oynamak, resim yapmak, şarkı söylemek, birlikte eğlenceli film izlemek gibi çok çeşitli etkinliklerle güven ve aidiyet duygusunu pekiştirmek önemlidir.

9 Sorumluluk verin: Çocukların size ve çevrenizdekilere gönüllü olarak yardım etmelerine izin verin. Çocuklar, kendi sağlıklarını koruyup başkalarına yardım ederek koronavirüs riski gibi zorlu yaşam olayları ile daha iyi baş edebilirler.

10 Model olun: Kişisel öz-bakımınıza dikkat ederek, düzenli beslenmeye ve uyumaya özen göstererek, günlük rutin işlerinizi devam ettirerek, çocuklarınızın önünde yaşadığınız kaygıyı sürekli konuşmayarak ya da aşırı düzeyde haber takip etmeyerek çocuklarınıza örnek olun.

11 Uzmana başvurun: Bu önlemlere rağmen çocuğunuz aşırı panik olma, ağlama nöbetleri, sürekli uyku sorunları ya da yoğun davranış sorunları gibi tepkiler gösteriyorsa bir uzmana başvurun.