Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Egemen Qazaqstan gazetesinde 5.01.2021 tarihinde “Bağımsızlık Her Şeyden Değerlidir” başlığı ile bir makale kaleme almıştı. Bir önceki “Bolşevik toruna Tokayev tokadı - 1” başlıklı yazımızda bu makaleyi kısaca değerlendirdik. Bu yazımız ise bu değerlendirmelerin devamı niteliğindedir.

Makale, Kazakistan’ın geçmişte karşılaştığı acılar ve sorunlar üzerine bazı saptamaları içermekte ve geleceğe yönelik atılan ve atılacak olan adımların bir programı olarak da yorumlanmaktaydı. Toprak bütünlüğünü defalarca vurgulayan Tokayev, uluslararası arenada tanınan bir sınırlarının olduğunu bildirerek, “Artık kimse onunla ilgili tartışamaz” uyarısında bulunmuş, hatta Kazakistan’ın ulusal çıkarlarını hem yumuşak hem de sert güçle savunmaya hazır olduklarını beyan etmişti.

Makalede, bizim de gönlümüzü okşayan satırları gördükçe ve Türk ulusunun bir yöneticisine yakışır tavırlara şahit oldukça, ifadelerin sahibi olan iradenin kuvvetine bir kere daha ikna olmuştuk. Türkistan adını savunması ve milli değerlere sahip çıkması Tokayev’in sadece kendi ülkesinin insanlarını değil, bütün Türkistan sevdalılarını sevindirmiştir. Elbette ki, bu geçişlerin yaşanmasında bazı politik dengeleri koruma çabasını da görmekteyiz.

“2018 yılında Elbaşı Kararı ile “Güney Kazakistan” ili “Türkistan” olarak değiştirildi. Halk, bu tarihi adaleti yeniden tesis eden kararı canı gönülden destekledi. Çünkü sadece buradaki tarihi şehir değil, tüm bölge antik çağlardan beri Türkistan olarak anılmaktadır. Bu güzel geleneği ülke çapında devam ettirilebiliriz. Bu tür adımları ihtiyatlı olarak atacağız. Toprakla ilgili hepimizin bildiği ve asla değişmeyecek gerçek şudur ki Kazak toprakları hiçbir yabancıya devredilmeyecek ve asla satılmayacaktır.” Satırları ile Tokayev bölgede arzu edilen bir yönetici tablosu çizmektedir.

Tokayev’in makalesinden çıkardığımız diğer önemli satır başları şunlardır;

-Çevre duyarlılığı : “Kazaklar için küçük bir arsa kıymetlidir ve bir avuç toprak altındır. Ama biz bunun değerini biliyor muyuz? Toprağın değerini bilmek, yalnızca sloganlarla ölçülmez. Ne yazık ki yüksek dağlarımızı, berrak göllerimizi ve uçsuz bucaksız bozkırlarımızı kirletenler, kendi vatandaşlarımızdır. Bir boynuz uğruna geyiklerin canına kıyan da yabancılar değildir. Kutsal topraklarımızın iyesinden korkmadan ve yabancıların da yapamayacağı şeyleri yaparak bu yerin sahibi olduğumuzu nasıl iddia edebiliriz?”

-Doğa sevgisine eğitimde yer verilmesi ve gelecek nesillere aktarılması hususu: “Her şey eğitimle başlar. Ebeveynleriyle birlikte bahçeye ağaç dikmeyen, yetişkinlerin hayvanlara karşı olan saygısını görmeyen, küçük yaşlardan itibaren doğaya bakmayı sevmeye alışkın olmayan çocuk; büyüdüğünde vatan topraklarına acımaz. Mesele ekolojide değil vatanseverlikte, hukukta değil bilinçtedir. Ülkeyi ve toprağı sevmek için genç nesil Kazakistan’ın doğa harikalarını bilmelidir.”

-Göç sorunu: “İnsanların kentsel alanlara kitlesel göçü nedeniyle, özellikle sınır bölgelerinde olmak üzere birçok kırsal bölgelerde nüfus keskin bir şekilde azalmıştır. Güney bölgelerdeki büyük bir iş gücü nüfusunun kuzey ve doğu bölgelerine yerleşmesine elverişli koşullar yaratacağız. Bu işi sürekli takip edeceğiz. Bu, ülkemizin güvenliği için çok önemli bir konudur. Ayrıca son yıllarda çeşitli nedenlerle yavaşlayan yurttaşlarımızın ana vatana geri göçünü desteklemek ve yukarıda belirtilen bölgelerde yerleşimlerini yoğunlaştırmak için elimizden geleni yapacağız.”

-Dil sorunu: “Kazakçayı aslında tüm halkımızı birleştirici bir unsur hâline getirecek tüm hukuki yaklaşımlar ve garantiler oluşturulmuştur. Mesele niyettedir. Niyetin temizliği, hem Kazak dilini öğrenmek isteyenlere hem de bu hedefe ulaşılmasına yardımcı olacak hükümete de bağlıdır. Çocuk edebiyatı, dil öğreniminde önemli bir rol oynar. Bu nedenle Kazak yazarlarının en iyi eserlerine ek olarak yabancı yazarların en iyi eserlerini çocuklar için çevirmek, yayınlamak ve dağıtmak gerekir. Buna büyük talep vardır. Devlet dilini bilmek her Kazakistan vatandaşının görevidir.“

Tokayev, tüm bu sorunlara ve çözümlerine dikkat çekmekle beraber, gençlerden umutlu olduklarını ve her alanda onlara yer vereceklerini de bildirmektedir. Makalede, yapılacak işlerin gelecek nesiller için önemli olduğu ifade edilirken bu reformların hayata geçirilmesinin geciktirilmemesi gerektiği de vurgulamıştır. Ayrıca Tokayev, tüm bu konularda ilgili yetkililere seslenerek insanlara karşı sorumluluklarını hatırlatmıştır.