Bugun...


Hafiz YEDİKARDEŞ

facebook-paylas
PAGANİZM’DEN İSLAM’A, MİLLİYETÇİLİKTEN SEKÜLER ANLAYIŞA İSİMLER
Tarih: 14-01-2020 11:08:00 Güncelleme: 14-01-2020 11:08:00


İnsanoğlu’nun isim ile ilgili serüveni bazen inanç akideleriyle, bazen salt kahramanlık ve hamaset ögeleriyle bazende çocuğun isminde yaşama hayaliyle çağlar içerisinde dönüşüp durmuştur.


Atalarımız çocuklarına ilk zamanlar adlarını öncelikle gösterdikleri bazı beceriler üzerine koyarlarken, Anadolu insanı erkek evlatlarına genellikle babalarının isimlerini koyagelmiştir. Bu gelenek halen devam etmektedir.


Bazı yörelerimizde insanımız ölen çocuklarına yenileri eklenmesin ve can alıcı kötü ruhlar çocuğa musallat olmasın  diye ad büyüsü yaparak evlatlarına isim olarak Dursun, Satılmış, Ömür, Hediye gibi isimler koyarlar. Bu duruma tarihte eski atalarımız olan Göktürklerde de şahit oluruz. Göktürkler çocuklarının sözüm ona kötü ruhlara değersiz olduğunu ispatlamak için çocuklarına Domuzbay, İtalmaz gibi isimler koyabilmişlerdir.


Bazen de bu durum tam tersi bir beklenti için devreye girer. O da çocuk sahibi olmama isteğidir. Bu durumda devreye talep edilmeyen çocuk isimleri girer; Yeter, Songül, Soner, Duriye vb..


Paganizm ise her döneme temas etmiş bir inanç kültüdür. Bu sürecin Türklerdeki inanç karşılığı Şamanizm’dir. Özellikle Cengiz, Attila, Almila, Açılay,Çolpan vb.. isimler pagan ve şaman kökleri olan isimlerden birkaçıdır. Bu tarz pagan isimlerle isevi toplumlarda da yoğun karşılaşılır; Gerald, Robert, Adolph, Ursula, Edward bunlardan bazılarıdır.


Toplumumuzda Kuran’dan isim koyma adeti İslam toplumu olduğumuz günden bu yana tazeliğini her daim korumaktadır. Hiç vazgeçemediğimiz isimler arasında; Abdullah, Abdurrahman, Muhammed, Mustafa, Hasan, Hüseyin, Ayşe, Fatıma, Zeynep, Hatice, Cemile, Zehra bulunmaktadır. Yalnız Kuran’dan isim koyma bazen anlamı isim özelliği taşımayan bazı kelimelerinde isim olması sonucunu doğurmuştur buda ayrı bir sorundur.


Romalılarda ise önad sayısı çok sınırlıdır genelde kabile ve aile ismiyle beraber isim zikredilir (G.Julius Ceasar vb..), kadınlarda ise önad yoktur sadece aile adları ve birden fala kardeş için birinci, ikinci gibi ayırıcı numaralar taşırlardı.
Orta Asya Türklerinde ise çocuğun doğduğu günde yaşanan olaylara bazende bağlı bulunduğu kabileye göre isim veriliyordu: Yağıbasan, Konukkeldi, Uralbay vb..
Anadolumuzda da doğulan güne göre şekil alan ad sayısı oldukça fazladır; Arife, Bayram, Kadir, Miraç, Bahar bunlara bazı örneklerdir.


İsim koyma ruhsatı  büyük babalardan baba ve anneye geçtikçe isim konusunun toplumda sorun olmasını engellemek için bazı iyi niyetli teşebbüsler ortaya konmuş ve hayatımıza meşhur Duvar takvimleri nam-ı diğer “Saatli maarif takvimi” girmiştir. Bu takvimlerde “Bugün doğacak çocuğa ad” köşesi tertip edilmiş ve anne-baba adayları buradaki fikirlerden beslenmişlerdir.


Anadolu’da en yaygın ad takma ritüellerinden biride inançla beslenen ve yörede meşhur olup çocuk sahibi olmak isteyen veya uzun süre deneyip çocuk sahibi olamayan kadınların uğrak mekanları yatırlar ve sahipleridir. Sivas’ta Ahmet Turan Gazi adına Ahmet Turan, Diyarbakır ve Mardin’de Sultan Şeyhmus adına Şeyhmus ve Zülküfi Peygamber adına Zülküf, Maraş’ta Ukkaşe İbn Mıhsan hazretleri adına Ökkeş, Tunceli’de Aşık Veysel hatırına Veysel, Gaziantep’te Seydi Vakkas adına Vakkas, Elazığ’da Hıdır baba adına Hıdır bunlara güzel örneklerdir.


1900 lü yıllarda gelişen Milliyetçilik akımlarına gönlünü kaptıran ebeveynler ise çocuklarına yirminci yüzyılın başlarında Enver, Niyazi, İhtilal yıllarında Hürriyet, Adalet, Devrim, Ulaş, Deniz gibi isimler koymuşlar, dizileriyle meşhur seksenlerde ise Merve, Berk, Mert, Can isimleri ön plana çıkmıştır.


Milenyum çocukları ise geleneksel adlara dönüşü yaşamış ve özellikle Furkan, Arda, Elif, Zeynep, Zehra, Ahmet gibi isimler tekrar küllerinden doğmuştur.
Milletimiz Çinlilerin  İ.Ö 3000 li yıllarda soyadı sahibi olduğunu göz önüne alırsak Japonya ile birlikte soyadı ile çok geç tanıştığını söyleyebiliriz. Türklerde bu açığı lakapların kısmen kapattığını ve uzun bir dönem insanların baba adı ve lakaplarla anıldığını görüyoruz: Şeker Ahmet Paşa, Damat İbrahim gibi devlet ricalini tanıtan lakaplar yanında halk arasında Zilli Zarife, Topal Osman, Sofu Beyazıd isimleri kısmen hafızamızda yer tutarlar.


Avrupa’da ise soyad Roma tecrübesini hariç tutarsak 1000 li yıllarda kurumsallaşmıştır. Soyad Avrupa’da  çok uzun yıllar gündemi meşgul etmiştir çünkü sınırlı soyadları hakimdir ve aynı soyadı yüzbinlere varan kişininde soyadı olmaktadır. Bu konuya bugün başta İskandinav ülkeleri olmak üzere birçok Avrupalı devlet kanunlarla kolaylık getirip sayıca azaltmayı sağlamaya çalışmaktadır.
Öyleki tek bir örnek verip meselenin vehametini ifade etmeyi yeterli bulacağım. Bugün sadece İngilterede soyadı Smith olanların sayısı milyona yakındır. Bizde ise devletin koyduğu soyadlar olan Kaya, Şahin, Demir, Yılmaz, Çelik gibi soyadları dışında yekünü bu derece şişkin bir soyadımız yoktur.


Ülkemiz genelinde bu kadar yoğun bir soyadı istatistiğimiz yok. En fazla ikiyüzellibinli sayılardayız. İsimlerde ise veri kayıtlarımıza işli en popüler kız isimleri Fatma, Ayşe, Emine, erkek isimleri Mustafa, Mehmet ve Ahmet.   

 
Son olarak son dönemde şahit olduğumuz bazı isimlerde üretkenliğimizin sınırlarını ifade etmesi açısından ibretlik. Neden bahsediyorum! Anne-baba’nın isim hecelerinden türetilen isimler ki çoğunda anlam aramak safdillik olur: Feryin(Feriha-Hüseyin), Verdi(Dilek-Yaver), Selkan(Hakan-Selviye).


İnsanın düşünce iklimi ve inançları değiştikçe isim maceramız da hiç sonlanmayacakmış gibi duruyor. Son olarak isim meselesine peygamberi bir yorumu da hatırınıza sunmak isterim:


Hz Muhammed (s.a.v) güzel isim koymanın önemini şöyle açıklıyor: “Sizler kıyamet günü isimlerinizle ve babalarınızın isimleriyle çağrılacaksınız. Öyleyse isimlerinizi güzel yapın.” 


Sağlık ve afiyetle kalınız…
   
  

 



Bu yazı 10491 defa okunmuştur.

FACEBOOK YORUM
Yorum

YAZARIN DİĞER YAZILARI

Bizi Takip Edin :
Facebook Twitter Google Youtube RSS
YAZARLAR
ÇOK OKUNAN HABERLER
  • BUGÜN
  • BU HAFTA
  • BU AY
HAVA DURUMU
PUAN DURUMU
Takım O G M B A Y P AV
1 Galatasaray 36 30 1 5 91 31 95 +60
2 Fenerbahçe 36 26 4 6 90 39 84 +51
3 Samsunspor 36 19 10 7 55 41 64 +14
4 Beşiktaş 36 17 8 11 59 36 62 +23
5 Başakşehir FK 36 16 14 6 60 56 54 +4
6 Eyüpspor 36 15 13 8 52 47 53 +5
7 Trabzonspor 36 13 11 12 58 45 51 +13
8 Göztepe 36 13 12 11 59 50 50 +9
9 Çaykur Rizespor 36 15 17 4 52 58 49 -6
10 Kasımpaşa 36 11 11 14 62 63 47 -1
11 Konyaspor 36 13 16 7 45 50 46 -5
12 Alanyaspor 36 12 15 9 43 50 45 -7
13 Kayserispor 36 11 13 12 45 57 45 -12
14 Gaziantep FK 36 12 15 9 45 50 45 -5
15 Antalyaspor 36 12 16 8 37 62 44 -25
16 Bodrum FK 36 9 17 10 26 43 37 -17
17 Sivasspor 36 9 19 8 44 60 35 -16
18 Hatayspor 36 6 22 8 47 74 26 -27
19 Adana Demirspor 36 3 28 5 34 92 2 -58
Takım O G M B A Y P AV
1 Kocaelispor 38 21 8 9 68 41 72 +27
2 Gençlerbirliği 38 19 8 11 57 34 68 +23
3 Fatih Karagümrük 38 19 10 9 55 36 66 +19
4 İstanbulspor 38 20 14 4 67 38 64 +29
5 Bandırmaspor 38 17 8 13 52 45 64 +7
6 Erzurumspor FK 38 19 12 7 53 31 64 +22
7 Boluspor 38 17 11 10 66 40 61 +26
8 Iğdır FK 38 16 12 10 57 33 58 +24
9 Amed SK 38 14 9 15 43 35 57 +8
10 Çorum FK 38 14 12 12 49 45 54 +4
11 Ümraniyespor 38 14 13 11 48 42 53 +6
12 Esenler Erokspor 38 13 12 13 53 50 52 +3
13 Sakaryaspor 38 13 13 12 48 54 51 -6
14 Keçiörengücü 38 14 15 9 60 53 51 +7
15 Manisa FK 38 14 18 6 50 52 48 -2
16 Pendikspor 38 13 16 9 45 51 48 -6
17 MKE Ankaragücü 38 14 18 6 49 48 48 +1
18 Şanlıurfaspor 38 11 20 7 45 55 40 -10
19 Adanaspor 38 7 22 9 32 75 30 -43
20 Yeni Malatyaspor 38 0 38 0 14 153 21 -139
Takım O G M B A Y P AV
1 Sarıyer 34 25 2 7 80 22 82 +58
2 Batman Petrolspor 34 26 6 2 64 24 80 +40
3 GMG Kastamonuspor 34 19 3 12 57 29 69 +28
4 Adana 01 Futbol Kulübü 34 19 7 8 62 30 65 +32
5 Altınordu 34 16 7 11 57 35 59 +22
6 Beykoz Anadolu 34 15 11 8 47 46 53 +1
7 İskenderunspor A.Ş. 34 13 10 11 49 38 50 +11
8 1461 Trabzon FK 34 13 13 8 44 37 47 +7
9 Fethiyespor 34 11 13 10 32 40 43 -8
10 24Erzincanspor 34 10 13 11 45 52 41 -7
11 Kırklarelispor 34 10 14 10 42 44 40 -2
12 Sincan Belediye Ankaraspor 34 10 15 9 44 40 39 +4
13 İnegölspor 34 10 13 11 42 51 38 -9
14 Kepezspor FAŞ 34 9 16 9 37 46 36 -9
15 Isparta 32 Spor 34 7 15 12 33 51 33 -18
16 Karaköprü Belediyespor 34 7 19 8 39 52 29 -13
17 Altay 34 10 20 4 33 64 25 -31
18 Hes İlaç Afyonspor 34 0 33 1 6 112 5 -106
Takım O G M B A Y P AV
1 Bursaspor 30 21 2 7 64 17 70 +47
2 Karşıyaka 30 18 6 6 56 28 60 +28
3 Muş Spor Kulübü 30 16 4 10 48 24 58 +24
4 Belediye Kütahyaspor 30 17 6 7 57 37 58 +20
5 Düzcespor 30 16 6 8 40 27 56 +13
6 Silifke Belediye Spor 30 14 9 7 51 36 49 +15
7 Anadolu Üniversitesi 30 13 9 8 39 32 47 +7
8 Artvin Hopaspor 30 10 11 9 26 30 39 -4
9 Tokat Bld Plevnespor 30 7 13 10 27 32 31 -5
10 Kahramanmaraşspor 30 8 16 6 28 39 30 -11
11 Bulvarspor 30 7 14 9 35 58 30 -23
12 Kırşehir Futbol SK 30 7 15 8 26 48 29 -22
13 Bornova 1877 30 6 14 10 36 53 28 -17
14 23 Elazığ Futbol Kulübü 30 5 14 11 18 31 26 -13
15 Kuşadasıspor 30 7 20 3 25 51 24 -26
16 Ergene Velimeşe 30 6 19 5 17 50 23 -33
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 08/08/2025 Antalyaspor vs Kasımpaşa
 08/08/2025 Çaykur Rizespor vs Göztepe
 08/08/2025 Eyüpspor vs Konyaspor
 08/08/2025 Fatih Karagümrük vs Başakşehir FK
 08/08/2025 Fenerbahçe vs Alanyaspor
 08/08/2025 Gaziantep FK vs Galatasaray
 08/08/2025 Kayserispor vs Beşiktaş
 08/08/2025 Samsunspor vs Gençlerbirliği
 08/08/2025 Trabzonspor vs Kocaelispor
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 10/08/2025 Bandırmaspor vs Sakaryaspor
 10/08/2025 Bodrum FK vs Pendikspor
 10/08/2025 Boluspor vs Van Spor FK
 10/08/2025 Çorum FK vs Amed SK
 10/08/2025 Erzurumspor FK vs Sivasspor
 10/08/2025 Esenler Erokspor vs Adana Demirspor
 10/08/2025 Hatayspor vs Keçiörengücü
 10/08/2025 Iğdır FK vs Sarıyer
 10/08/2025 İstanbulspor vs Serik Belediyespor
 10/08/2025 Ümraniyespor vs Manisa FK
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 24/08/2025 Altınordu vs Erbaaspor
 24/08/2025 Batman Petrolspor vs İnegölspor
 24/08/2025 Beyoğlu Yeniçarşıspor vs İskenderunspor A.Ş.
 24/08/2025 Elazığspor vs Adana 01 Futbol Kulübü
 24/08/2025 GMG Kastamonuspor vs Sincan Belediye Ankaraspor
 24/08/2025 Karacabey Belediye Spor vs Kepezspor FAŞ
 24/08/2025 Karaman Futbol Kulübü vs Bucaspor 1928
 24/08/2025 MKE Ankaragücü vs 24Erzincanspor
 24/08/2025 Şanlıurfaspor vs Beykoz Anadolu
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 07/09/2025 Beykoz İshaklıspor vs Yeşil Yalova FK
 07/09/2025 Çorluspor 1947 vs Bulvarspor
 07/09/2025 Etimesgut Spor vs Silivrispor
 07/09/2025 Galata vs Edirnespor
 07/09/2025 İnegöl Kafkas GK vs Çankaya SK
 07/09/2025 İnkılap FSK vs K.Çekmece Sinopspor
 07/09/2025 Polatlı 1926 Spor vs Bursa Nilüfer FK
 07/09/2025 1923 M.K.Paşaspor vs Fethiye İdman Yurdu
SON YORUMLANANLAR
HABER ARŞİVİ
resmi ilanlar
GAZETEMİZ

Terörsüz Türkiye Hedefi Doğrultusu Yürütülen Süreci Doğru Buluyor musunuz?


NAMAZ VAKİTLERİ
GÜNLÜK BURÇ
nöbetçi eczaneler
HABER ARA
YUKARI