Türk düşünce tarihi serüveni’ nin her ne kadar etimolojik olarak 8 yy’ da 38 harfli Göktürk alfabesinin seçkin eseri Orhun Yazıtları ile başladığı kabul edilse de M.Ö 2 yy’ da ünlü Türk hakanı Metehan’ın Çin devletiyle Türkçe ve Çince olarak mektuplaştığı Çinli kaynaklardan da doğrulanır. Hatta Yenisey Irmağı yakınlarında bulunan ve sayıları 150 civarında olan yazım olarak iptidai fakat sanat olarak abidevi taşların yazılı kültürümüze Göktürklerden önce hizmet ettiği kesindir.
Hattı zatında bir dilin bir millete mal olabilmesinin 2000 yıl civarında bir kültürel taşıyıcılığı olması gerektiği göz önünde bulundurulursa Türk düşünce tarihinin sözlü ve yazılı evrelerinin Metehan’dan bile önceye ulaşması şaşırtıcı olmaz.
Bu bağlamda milletimiz asgari 4000 yıl ve üzerinde bir tarihi şecereye sahiptir denilebilir. Bu kadim kavmin aynı yazılı dilde olduğu gibi sonucu İslamiyet’e bağlanan bir de inanç geçmişi vardır ama uzun okumalarım şunu gösteriyor ki Gök Tanrı inancıyla yoğrulan Türk’ün İslamiyet’ le buluşması hiç de tarafgir ve İslam karşıtı bazı kalemlerin ifade ettiği gibi Abbasi kılıçlarının gölgesinde olmuşa benzemiyor.
Türklerin Gök Tanrı dini olarak ta bilinen ve bugün bile Anadolu coğrafyasının büyük bir bölümünde gelenek ve törelerde yoğun olarak yaşayan şaman inancından İslamiyet’e geçmesi’ nin gayet talep kâr gerçekleştiği düşüncesi ile ilgili yüzlerce mantıklı nişan basit bir okuma ile bile bulunabiliyor.
Bunlardan bazılarını özetlemeye çalıştım.
Türklerin milli kimliğini en açık şekliyle destanlar salık verir. Gök Tanrıcı Türk’ün Alp Er Tunga’sı, Ergenekon’ u ile Müslüman Türk’ün Köroğlu ’su, Manas’ı arasında birçok estetik ve milli simge ile değer kesişir.
Destanlarında Oğuz Kaan’ın yüzünü ışık saçılmış gibi gören, eşinin ise gökten mavi bir ışık huzmesi ile indiğini ve Gün, Ay ve Yıldız’ı doğurduğuna inandıkları bir ışık motifinden İslam’ın nuruna dönmek zor olmasa gerek. Keza aynı ışık ritüeli Gök Tanrı’ nın ışık alemi “Uçmak” ile Mümin’in nur alemi “Cennet” ‘te de çıkar karşımıza.
Gök Tanrı inancında gazalar sadece vatan savunması için yapılır ve vatan için canlar seve seve feda edilirdi. İslamiyet’te de cihat aynı gerekçelerle yapılmıyor mu?
Yine Gök, Dağ ve Deniz’i doğuran Oğuz Kaan’ın ikinci hatunu da Tengri tarafından bir ağaç kavuğunda yaratılmıştı. Uygur Hakanı Bagu kardeşleriyle bir ağaç kavuğunda doğmuşlardı aynen Mümin Osman Gazi’nin rüyasında gördüğü ve göğsünden çıkıp büyüyen ulu çınar sonrası hükümdarlığına kavuşması gibi.
Bir başka gözlemim ise savaşa giden Türklerin İslamiyet’ten önce savaşta Bozkurt sesi çıkararak düşmana saldırması nedense aynı Türkleri İslamiyet’i kabul sonrası içinde töresine bağlı tutuyor ve savaşta düşmanın üzerine Allah Allah nidalarıyla gönderiyor. Yani bir zamanların Bozkurtları birden can-ı gönülden Mehmetçik oluyor.
İslamiyet öncesi Türkler de Tengri’ ye güzellik unsuru kadını yaratmasını tavsiye eden kutsal Ak ana için kadın Türk’ün hayatında kutsal bir mevkiye sahipti. Aynı kadın anne kurt formuna bürünerek Göktürkleri yokluktan kurtarıp yeniden millet kılmıştır. Ne tesadüf ki! İslamiyet sonrası aynı kadın cennetin ayaklarının altına serildiği, Dede korkut hikayelerinin demirbaş kahramanı, hatta Deli Dumrul’u bile kendi hayatını hiçe sayarak Azrail’in elinden kurtaran kutsal varlıktı.
Bir başka tahlilim de at üzerine. Gök Tanrı’ ya biat eden Türk’ün en yakın dostu olan at nasıl Türk’ün dava arkadaşı ve Oğuz Kaan’ın kaybolan atını bulan kişiye duası ne kadar içten ve atı onun için ne kadar kutsi ise İslamiyet sonrası Köroğlu’nun çok sevdiği Kırat’ının bazen uçabilecek kadar meziyetli olması ve kutsal görülmesi tesadüf müdür.
Yaratılış destanında uçsuz bucaksız bir su deryasının dalgaları arasında beliren kutsal Ak ana’ nın Müslüman Türk’te karşılığı ise Nuh’un tufanından sonra hayatlarına devam eden her canlının bir çiftinde belirmemiş midir? Ya da diğer bir bakış açısıyla susuz kalmayı Tengri’nin bir cezası gören İslamiyet öncesi Türk’üyle susuz kalmayı bereketsizlik ve şükürsüzlük olarak görüp Anadolu yaylarına yağmur duasına çıkan Müslüman Türk aynı inanç birliği’ nin bir parçası görülemez mi?
Çok çarpıcı bir başka örneğiyle İslamiyet öncesi Türk’ün ak saçlı ihtiyarı ile Müslüman Türk’ün Dede Korkut’u farklı mesailer mi güder Türk’ün danışma meclisinde. Diğer bir bakış açısıyla beylerin ve hakanların Toy meclisi ile Peygamberimiz Hz. Muhammed (S.A.V)’in Şura meclisleri çok farklı toplantılar mıdır diye düşünmeden duramıyorum.
İslamiyet öncesi Türk’ünün eğlencelerde ve kıymetli gecelerde bazen de zikir seanslarında kullandıkları Kopuzun bugünün Türk insanının günlük içtimai ve dini ritüellerin ’de yaşayan bağlamadan, neyden, teften farkı nedir ve neden ilahiler inandığımız yaratıcıyı gönülde aynı, canda aynı, kalpte aynı seslerle anar sormak gerekir. Hadi işin inanç boyutunu bir kenara bırakalım eski Türklerde savaş meydanı’nda kopuz çalan cengaverlerle Osmanlı’da Mehter çalan zurnazen’ in, cevgan’ ın, mehterbaşı’ nın hiç mi bir inanç ve gelenek akrabalığı olmaz.
Bunca tespitten hareketle bugün Türkler İslam dinini kılıç zoruyla seçmiştir diyen araştırmacılara şunu söylemek isterim ki İslamiyet, Türklerin inanç dünyalarını mükemmeliyet olarak finale taşımış yüce bir dindir ve kutsal ak analarının ak sütü gibi millidir. Türkler açısından İslam böylesi yetenekli, cesur, vicdanlı ve irfan sahibi bir milletin kusursuz töresine, inancın sarsılmaz doğruluğunu ve saflığını da vahiyle katmış ve bu milletin kültür ve inancını baştan ayağı müstakil kılmış nişanelerden biridir.
Eski zaman’ın Türk’ünün Gök Tengri’si tartışmasız bir ifade ile Allah(c.c)’ın nurudur.
En içten selamlarımla..
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Galatasaray | 33 | 29 | 1 | 3 | 77 | 21 | 90 | +56 |
2 | Fenerbahçe | 33 | 27 | 1 | 5 | 87 | 30 | 86 | +57 |
3 | Trabzonspor | 33 | 17 | 12 | 4 | 56 | 43 | 55 | +13 |
4 | Beşiktaş | 33 | 15 | 12 | 6 | 44 | 38 | 51 | +6 |
5 | Başakşehir FK | 33 | 14 | 12 | 7 | 44 | 38 | 49 | +6 |
6 | Çaykur Rizespor | 33 | 14 | 13 | 6 | 43 | 49 | 48 | -6 |
7 | Kasımpaşa | 33 | 13 | 13 | 7 | 55 | 59 | 46 | -4 |
8 | Antalyaspor | 33 | 11 | 10 | 12 | 38 | 38 | 45 | 0 |
9 | Alanyaspor | 33 | 11 | 10 | 12 | 43 | 46 | 45 | -3 |
10 | Sivasspor | 33 | 11 | 10 | 12 | 40 | 45 | 45 | -5 |
11 | Adana Demirspor | 33 | 9 | 10 | 14 | 49 | 44 | 41 | +5 |
12 | Samsunspor | 33 | 10 | 14 | 9 | 37 | 43 | 39 | -6 |
13 | MKE Ankaragücü | 33 | 8 | 12 | 13 | 40 | 43 | 37 | -3 |
14 | Kayserispor | 33 | 10 | 13 | 10 | 37 | 47 | 37 | -10 |
15 | Konyaspor | 33 | 8 | 13 | 12 | 34 | 47 | 36 | -13 |
16 | Gaziantep FK | 33 | 9 | 17 | 7 | 37 | 50 | 34 | -13 |
17 | Fatih Karagümrük | 33 | 8 | 16 | 9 | 37 | 42 | 33 | -5 |
18 | Hatayspor | 33 | 7 | 14 | 12 | 37 | 46 | 33 | -9 |
19 | Pendikspor | 33 | 7 | 17 | 9 | 37 | 68 | 30 | -31 |
20 | İstanbulspor | 33 | 4 | 22 | 7 | 26 | 61 | 16 | -35 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Eyüpspor | 31 | 22 | 6 | 3 | 70 | 27 | 69 | +43 |
2 | Göztepe | 31 | 19 | 6 | 6 | 54 | 19 | 63 | +35 |
3 | Çorum FK | 31 | 16 | 8 | 7 | 52 | 31 | 55 | +21 |
4 | Sakaryaspor | 31 | 15 | 7 | 9 | 45 | 31 | 54 | +14 |
5 | Bodrumspor | 31 | 14 | 7 | 10 | 39 | 21 | 52 | +18 |
6 | Kocaelispor | 31 | 15 | 9 | 7 | 45 | 35 | 52 | +10 |
7 | Bandırmaspor | 31 | 12 | 8 | 11 | 46 | 27 | 47 | +19 |
8 | Gençlerbirliği | 31 | 12 | 8 | 11 | 37 | 30 | 47 | +7 |
9 | Boluspor | 31 | 13 | 10 | 8 | 28 | 32 | 47 | -4 |
10 | Erzurumspor FK | 31 | 11 | 9 | 11 | 28 | 27 | 41 | +1 |
11 | Ümraniyespor | 31 | 10 | 14 | 7 | 34 | 42 | 37 | -8 |
12 | Manisa FK | 31 | 8 | 11 | 12 | 38 | 37 | 36 | +1 |
13 | Keçiörengücü | 31 | 9 | 13 | 9 | 28 | 38 | 36 | -10 |
14 | Şanlıurfaspor | 31 | 8 | 13 | 10 | 28 | 33 | 34 | -5 |
15 | Tuzlaspor | 31 | 8 | 14 | 9 | 32 | 46 | 33 | -14 |
16 | Adanaspor | 31 | 9 | 17 | 5 | 24 | 44 | 32 | -20 |
17 | Altay | 31 | 5 | 23 | 3 | 14 | 70 | 15 | -56 |
18 | Giresunspor | 31 | 2 | 25 | 4 | 13 | 65 | 7 | -52 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Esenler Erokspor | 34 | 24 | 5 | 5 | 76 | 29 | 77 | +47 |
2 | Van Spor FK | 34 | 23 | 5 | 6 | 57 | 33 | 75 | +24 |
3 | Bucaspor 1928 | 34 | 20 | 5 | 9 | 51 | 24 | 69 | +27 |
4 | 1461 Trabzon FK | 34 | 19 | 6 | 9 | 64 | 35 | 66 | +29 |
5 | Yeni Mersin İdman Yurdu | 34 | 16 | 8 | 10 | 47 | 29 | 58 | +18 |
6 | Ankaraspor | 34 | 15 | 8 | 11 | 42 | 32 | 56 | +10 |
7 | Karacabey Belediye Spor | 34 | 13 | 10 | 11 | 40 | 32 | 50 | +8 |
8 | Ankara Demirspor | 34 | 14 | 15 | 5 | 37 | 38 | 47 | -1 |
9 | Beyoğlu Yeniçarşıspor | 34 | 13 | 14 | 7 | 42 | 36 | 46 | +6 |
10 | Kırklarelispor | 35 | 11 | 13 | 11 | 32 | 38 | 44 | -6 |
11 | Diyarbekir Spor | 34 | 11 | 14 | 9 | 36 | 37 | 42 | -1 |
12 | Altınordu | 34 | 10 | 13 | 11 | 40 | 34 | 41 | +6 |
13 | Hes İlaç Afyonspor | 34 | 10 | 13 | 11 | 24 | 34 | 41 | -10 |
14 | Serik Belediyespor | 34 | 10 | 14 | 10 | 29 | 37 | 40 | -8 |
15 | Nazilli Belediyespor | 35 | 11 | 16 | 8 | 38 | 57 | 38 | -19 |
16 | Zonguldak Kömürspor | 34 | 9 | 17 | 8 | 35 | 54 | 32 | -19 |
17 | Kırşehir Futbol SK | 34 | 5 | 21 | 8 | 32 | 68 | 23 | -36 |
18 | Bursaspor | 34 | 5 | 21 | 8 | 24 | 62 | 20 | -38 |
19 | Adıyaman FK | 34 | 3 | 24 | 7 | 24 | 61 | 16 | -37 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Kepezspor FAŞ | 27 | 21 | 2 | 4 | 63 | 16 | 67 | +47 |
2 | Aliağa Futbol A.Ş. | 27 | 18 | 0 | 9 | 54 | 15 | 63 | +39 |
3 | Ayvalıkgücü Belediyespor | 27 | 14 | 6 | 7 | 39 | 25 | 49 | +14 |
4 | İnegöl Kafkas GK | 27 | 13 | 6 | 8 | 35 | 26 | 47 | +9 |
5 | 52 Orduspor FK | 27 | 13 | 7 | 7 | 39 | 28 | 46 | +11 |
6 | Edirnespor | 27 | 13 | 9 | 5 | 45 | 27 | 44 | +18 |
7 | K.Çekmece Sinopspor | 28 | 10 | 10 | 8 | 41 | 31 | 38 | +10 |
8 | Mardin 1969 Spor | 27 | 11 | 11 | 5 | 36 | 32 | 38 | +4 |
9 | Artvin Hopaspor | 27 | 9 | 11 | 7 | 33 | 28 | 34 | +5 |
10 | Karabük İdmanyurdu Spor | 27 | 10 | 13 | 4 | 26 | 43 | 34 | -17 |
11 | Talasgücü Belediyespor | 27 | 9 | 14 | 4 | 30 | 42 | 31 | -12 |
12 | Kırıkkalegücü FK | 27 | 8 | 14 | 5 | 28 | 36 | 29 | -8 |
13 | Gümüşhanespor | 27 | 4 | 13 | 10 | 23 | 45 | 22 | -22 |
14 | Malatya Arguvanspor | 27 | 3 | 20 | 4 | 18 | 53 | 13 | -35 |
15 | Tarsus İdman Yurdu | 27 | 2 | 22 | 3 | 19 | 82 | 9 | -63 |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
26/04/2024 | Adana Demirspor | vs | Galatasaray |
27/04/2024 | Kasımpaşa | vs | Samsunspor |
27/04/2024 | Sivasspor | vs | Konyaspor |
27/04/2024 | Fenerbahçe | vs | Beşiktaş |
27/04/2024 | Hatayspor | vs | Başakşehir FK |
28/04/2024 | Alanyaspor | vs | İstanbulspor |
28/04/2024 | Pendikspor | vs | Kayserispor |
28/04/2024 | Çaykur Rizespor | vs | MKE Ankaragücü |
28/04/2024 | Trabzonspor | vs | Gaziantep FK |
29/04/2024 | Fatih Karagümrük | vs | Antalyaspor |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
28/04/2024 | Adanaspor | vs | Manisa FK |
28/04/2024 | Boluspor | vs | Altay |
28/04/2024 | Erzurumspor FK | vs | Çorum FK |
28/04/2024 | Giresunspor | vs | Sakaryaspor |
28/04/2024 | Göztepe | vs | Gençlerbirliği |
28/04/2024 | Keçiörengücü | vs | Ümraniyespor |
28/04/2024 | Kocaelispor | vs | Bandırmaspor |
28/04/2024 | Şanlıurfaspor | vs | Eyüpspor |
28/04/2024 | Tuzlaspor | vs | Bodrum FK |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
28/04/2024 | Ankaraspor | vs | Nazilli Belediyespor |
28/04/2024 | Diyarbekir Spor | vs | Bursaspor |
28/04/2024 | Esenler Erokspor | vs | Adıyaman FK |
28/04/2024 | Hes İlaç Afyonspor | vs | Bucaspor 1928 |
28/04/2024 | Karacabey Belediye Spor | vs | Altınordu |
28/04/2024 | Van Spor FK | vs | Ankara Demirspor |
28/04/2024 | Yeni Mersin İdman Yurdu | vs | Beyoğlu Yeniçarşıspor |
28/04/2024 | Zonguldak Kömürspor | vs | Kırşehir Futbol SK |
28/04/2024 | 1461 Trabzon FK | vs | Serik Belediyespor |
28/04/2024 | Van Spor FK - Ankara Demirspor | Ankara Demirspor ligde deplasmandaki son 7 maçında hiç kazanamadı | Van Spor FK yenilmez |
28/04/2024 | Diyarbekir Spor - Bursaspor | Bursaspor ligdeki son 5 maçını kaybetti | Diyarbekir Spor kazanır |
28/04/2024 | Van Spor FK - Ankara Demirspor | Van Spor FK ligde evindeki son 9 maçını kazandı | Van Spor FK kazanır |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
27/04/2024 | Aliağa Futbol A.Ş. | vs | Kırıkkalegücü FK |
27/04/2024 | Artvin Hopaspor | vs | 52 Orduspor FK |
27/04/2024 | Ayvalıkgücü Belediyespor | vs | Edirnespor |
27/04/2024 | Gümüşhanespor | vs | Kepezspor FAŞ |
27/04/2024 | Malatya Arguvanspor | vs | Talasgücü Belediyespor |
27/04/2024 | Mardin 1969 Spor | vs | İnegöl Kafkas GK |
27/04/2024 | Tarsus İdman Yurdu | vs | Karabük İdmanyurdu Spor |